Published 15 Ιούνιος, 2008

Η  Ένωση  Ελλήνων  χαρακτών  σύμφωνα  με το  καταστατικό  της  έχει την  υποχρέωση  να  ενημερώνει  με  καταχωρήσεις  για  κάθε  εκδήλωση  και  δραστηριότητα  των  μελών  της, αλλά  και  το  σκοπό  και  τους  στόχους σύστασής  της.  Και  φυσικά  ο  ρόλος της  Ένωσης  Ελλήνων  Χαρακτών,  είναι  να ‘’ υπενθυμίζει ‘’ με  κάθε  τρόπο, αρθρογραφία, ομιλίες και  σεμινάρια  την  αξία  του  αυθεντικού  χαρακτικού  έργου.

Η ενασχόληση και μύηση στη χαρακτική και τις τεχνικές της προϋποθέτει πολύ καλή γνώση του σχεδίου και του χρώματος, είναι ένα βήμα μετά το σχέδιο και τη ζωγραφική, αλλά όχι υποδεέστερη και απαιτεί ιδιαίτερη σπουδή των τεχνικών και της χρήσης των υλικών, μεθοδικότητα και πολλαπλότητα σκέψης και οργάνωσης της εργασίας.

Πρόσφατα ,η  Ιστορικός  Τέχνης  και  υπεύθυνη  του  τομέα  χαρακτικής  της  Εθνικής  Πινακοθήκης  Μαριλένα  Κασιμάτη, σε  ομιλία της  χαρακτήρισε  την  Χαρακτική   ως «την  μουσική  δωματίου … των  εικαστικών  τεχνών». Είναι  αυτή  ακριβώς  η  μύηση  και  διδασκαλία  που  οριοθέτησαν  οι  ‘’μεγάλοι   δάσκαλοι’’  κάθε  μορφής  τέχνης.  Έτσι  και  για  την  Χαρακτική  Τέχνη  και  τεχνική,  ορίζεται  το  σύνολο  γνώσεων  και  εξάσκησης  που  καταλήγει  σε  αποτέλεσμα  με  περίσκεψη  και  πειθώ. Έχει  κανόνες, κώδικες, μυστικά  και  ιστορία  που  κατακτάται  βήμα – βήμα  από  τον  δημιουργό, αυτόν  που  θα  σκύψει  με  σεβασμό  και  αυτογνωσία  για  να  μελετήσει  τον  ‘’μαγικό  κόσμο  της’’.   Και  όσοι  θελήσουν  να  ασχοληθούν  με  την  Χαρακτική  ας  το  κάνουν  διαθέτοντας  τον  απαιτούμενο  χρόνο  και   σεβασμό  για  να  ξεκινήσουν  να   ξετυλίγουν  από την αρχή  το ‘’ κόκκινη  κλωστή  δεμένη…’’   και  όχι  επιθετικά  σε  μια  προσπάθεια  να  κερδίσουν  χαμένο  έδαφος  ή  από  άγνοια  ή  ακόμη  θέλοντας   να επιβάλουν  – με  αυθάδεια  ίσως – ακόμη  και  δικούς  τους  κανόνες.

Αρκεί  να   διαβάσουμε  τις  παρακάτω  γραμμές  για  να  κατανοήσουμε  πως  σκέφτεται  και  λειτουργεί  ο  καλλιτέχνης  χαράκτης…

«Χαράζοντας  στο  ξύλο»

Μια  που  το  να  κάνω  κριτική  για  το  έργο  μου  είναι  αδύνατο, θα  προσπαθήσω  να  κουβεντιάσω  μαζί  σας  την   όλη  διαδικασία   χάραξης  και  εκτύπωσης  μιάς  ξυλογραφίας  έτσι  όπως  εγώ  χρησιμοποιώ  για  να  εκφράσω  τις  σκέψεις  και  τους  προβληματισμούς  μου.

Αρχίζω  πρώτα  με  δοκιμές  με  μολύβι. Σκιτσάκια  σε  μικρά  χαρτάκια  από  κίτρινο παληωμένο  δημοσιογραφικό  χαρτί. Αγαπώ  αυτά  τα  σκιτσάκια. Κάποιο  με  πλησιάζει  πιότερο. Μ΄αυτό  ξεκινώ. Και  αρχίζω  την  προετοιμασία  του  ξύλου. Το  χέρι  μου  περνά  πάνω  από  την  επιφάνεια  του, το χαϊδεύει  απαλά,  ερωτικά  θάλεγα, κάνοντας  την  αναγνώρισή  του. Μ΄αυτό  το  χάδι  προσπαθώ  να  του  δώσω  κάτι  από  μένα  από  κείνη  την  περίεργη  ζεστασιά  που  νιώθω,  από  κείνη  την  μαγεία  που  υπάρχει  γύρω  μου  και  με  τυλίγει.

Το  ντουκόχαρτο  λειαίνει  την  επιφάνεια, αν  το  ζητά  το  έργο, αλλιώς  μένει  τραχιά  όπως  είναι. Ναι,  δεν  ακολουθώ  τη  γνωστή  λίγο – πολύ  σ ΄ όλους  τεχνική  της  μεταφοράς  ενός  ολοκληρωμένου  σχεδίου  στο  ξύλο. Νομίζω  πως  θάταν  άδικος ο  κόπος   της  χάραξης  αν  οι  ιδέες  τελείωναν  στο  χαρτί.  Απ΄ το  σκιτσάκι η  μεγέθυνση  και  η  μεταφορά  γίνεται  ελεύθερα  στο  ξύλο. Δουλεύω  βέβαια  τη  δεξιά  πλευρά  αριστερή, για  να  βγει  σωστά  στο  τύπωμα.

Αυτή  η  προετοιμασία  με  γεμίζει  με  μία  παράξενη  διάθεση. Είναι  η  στιγμή  που  λατρεύω  την  μοναξιά, η  στιγμή  που  ξεχνώ  τους  φόβους  μου, τα  υπαρξιακά  προβλήματα.  Σβήνω  και  γράφω  πάνω  στο  ξύλο  και  σχεδόν  το  βλέπω  χαραγμένο.

Κάνω  τη  μελέτη  για  τα  μαύρα, τα  λευκά  και  τα  γκρίζα, τη  φορά  της  γραμμής, την  απόσταση  της  μιάς  γραμμής  από  την  άλλη, το  πάχος  τους  κλπ.  Προσπαθώ  να  δημιουργήσω  γκρίζα  και  να  παντρέψω  το απόλυτο  μαύρο ή  άσπρο. Θέλω  να  δώσω  χρώμα  με  το  μαύρο – άσπρο  και  στέλνω  τα  μηνύματά  μου  όχι  μόνο  μέσα  από  την  σύνθεση  , αλλά  κι  από  την  τεχνική  ακόμα. Το  κοπίδι  στο  χέρι  στη  θέση  του  μολυβιού.  Μ΄ αυτό  το  μικρό  μαχαίρι  χαράζω  και  ξεχονδρίζω  τις  μεγάλες  λευκές  επιφάνειες.  Το  κρατώ  σφιχτά, γινόμαστε  ένα  και  αρχίζει  η  επικοινωνία  μου  με  το  φλαμούρι. Το  κοπίδι  βγάζει  λευκά, ορίζει  το  μαύρο, παίζει  με  το  γκρι.

Όλα  αποφασίζονται  σχεδόν  εκείνη  τη  στιγμή. Δεν  υπάρχει  κανένας  περιορισμός  αντιγραφής  του  σχεδίου. Είναι  ώρα  δημιουργίας.

Έχω  πάντα  το  ίδιο  κοπίδι, εδώ  και  25  χρόνια, κακοακονισμένο, άτριφτο. Ποτέ  δεν  κατάφερα  να  το  ακονίσω  τέλεια. Έχω  πολλά  εργαλεία  χάραξης,  μόνο  όμως  αυτό  το  μαχαίρι  έχει  απάνω  του  μαγεία.  Είναι  και  τα  παληά  μου  κόκκινα  πεδιλάκια, που  όταν  ήμουν  παιδί, κέρδιζα  τις  φίλες  μου  στο  κουτσό.

Όταν  το  χάραγμα  τελειώσει, το  χέρι  περνά  με  τρυφερότητα  πάνω  από  την  σύνθεση  για  να  ανακαλύψει  λάθη. Κάπου  θέλει  κατέβασμα  το λευκό, γιατί  θα  πιάνει  χρώμα  και θα  γκριζάρει. Διορθώνω.

Με  τον  κύλινδρο  απλώνω  το μελάνι  στη  χαραγμένη  επιφάνεια  και  σιγά  – σιγά  βλέπω  τι  έχω  κάνει. Απ’  το  πλάϊ  βλέπω  αν  έχω  βάλει  μελάνι  παντού. Μετά  ακουμπάω  το χειροποίητο  γιαπωνέζικο  χαρτί  πάνω  από  την  χαραγμένη  και  μελανωμένη  επιφάνεια  και  βγάζω  το  πρώτο  αντίτυπο.

Πάνω  σε  αυτό  τελειώνω  τις  διορθώσεις . Όταν  δω  πως  το  αποτέλεσμα   έφθασε  εκεί  που  θέλω  αρχίζουν  τα  τυπώματα  για  να  έχω  αντίτυπα.  Συνήθως  τυπώνω  20. Όμως  το  ενδιαφέρον  για  το  τύπωμα  σταματά  στα  πρώτα  αντίτυπα, μιάς  και  η  σύνθεση  έχει  τελειώσει  και  το  έργο  έχει  ολοκληρωθεί.

Έπειτα  ακολουθεί  το  στάδιο  της  αποδοχής  του. Το  κρεμάω  στον  τοίχο  και  το  βλέπω  για  πολύ  καιρό. Πρέπει  να  αντέξει  στην  κρίση  μου  για  να  αποφασίσω  να  το  εκθέσω. Πολλές  φορές  το  απορρίπτω. Είμαι  πάντα  ειλικρινής  με  τον  εαυτό  μου  όταν  δουλεύω. Πιστεύω  πάντα  σε  αυτό  που  κάνω.  Στην  πορεία  του  έργου μου, εύκολα  διακρίνεται  η  επίδραση  του  δασκάλου  μου. Άργησε  να  φύγει. Μετά, όλες  οι  σκέψεις  μου  για  τη  ζωή, τον  άνθρωπο, όλοι  οι  προβληματισμοί , οι  φόβοι   και  οι  ελπίδες μου, δίνονται  με  ένα  έντονο  συμβολισμό.

Πουλιά, πολλά  πουλιά  με  φτερούγες , τινάζονται  ορμητικά  σε  ένα  απελπισμένο  πέταγμα  μακριά   από  τη  μίζερη  καθημερινότητα. Αγγίζουν   και  συμμερίζονται  την  ελπίδα  μου  για  την  λύτρωση. Είναι  η  ώρα  της  επικοινωνίας  μου  με  τους  ανθρώπους  μέσα   από  το  έργο  μου.

ΑΡΙΑ  ΚΟΜΙΑΝΟΥ
( Χαράκτρια )

Με  αφετηρία  την  ανάγκη  πολλαπλής  εκτύπωσης  μιας  εικόνας  τα  χρόνια  του  Γουτεμβέργιου  και  της  εμφάνισης   της  τυπογραφίας, η  χάραξη  μιας  εικόνας  επάνω  σε  ένα  υλικό,  δημιουργεί  μια  μήτρα  που  μπορεί  να  δώσει πέντε- δέκα – εκατό  ίδια  αντίτυπα.  Αυτή  η  αρχική  ιδέα  περικλείει  δύο  από  τους  πλέον  βασικούς  κανόνες  της  Χαρακτικής  και  του  χαρακτικού  εικαστικού  έργου.

Α. Αφενός  την  δημιουργία  αρκετών  ίδιων  εικόνων, μοιράζει  την  αμοιβή του καλλιτέχνη  και  της  δημιουργίας  σε  περισσότερους  από  ένα  φιλότεχνους, έτσι  η εικαστική  τέχνη  γίνεται  προσιτή  και  κτήμα  των  πολλών.

Β. Την  περιέργεια  του  δημιουργού  να  χαράξει  κάθε  επιφάνεια  και  να πειραματιστεί  με  κάθε  υλικό  που  θα  φθάσει  στην  αντίληψή  του, οπότε  η χαρακτική  τέχνη  είναι  μια  ζωντανή  και  συνεχώς  εξελισσόμενη  εικαστική  τέχνη έκφρασης.