Published 11 Φεβρουάριος, 2011

«Συμβουλές για νεαρούς χαράκτες» ( από  καρδιάς).

Ένας  από  τους  θετικούς  λόγους  ύπαρξης  της  Ένωσης  Ελλήνων  Χαρακτών, που  εμπνεύστηκε  και  θεμελίωσε  ο  αείμνηστος  Βασίλης  Χάρος   το  1976 , είναι  ένα  στοιχείο  που  δεν  είχαμε  ίσως  συνειδητοποιήσει   τότε. Αυτό  το  στοιχείο  είναι , ότι υπάρχει  ένα‘’ λιμάνι‘’, ένα  σημείο  αναφοράς  για  κάθε  νέο –α  χαράκτη –ρια  που  θα  αποφοιτήσει  από  κάποια  σχολή  ή  εργαστήριο  χαρακτικής.  Στο  χώρο  της  Ένωσης  και  το  μόνιμο  εκθετήριό  της  που  από  τον  Νοέμβριο  του  2002  υπάρχει  στην  οδό  Λεμπέση  4  και  Μακρυγιάννη,  λίγα  μέτρα  από  τον  σταθμό  του  ΜΕΤΡΟ  ‘’Ακρόπολής’’  μπορεί  να  συναντήσει  εύκολα  μερικούς  από  τους  πιο  γνωστούς  και  καταξιωμένους  σύγχρονους  χαράκτες  και  ακόμα  να  δει  έργα  παλαιοτέρων.

Μπορεί  να  βρεθεί  στην  ‘’φυσική   καλλιτεχνική  συνέχεια’’  των  σπουδών, που  έκανε  δίπλα  στον  πρώτο  δάσκαλό  του (  και  το  σύνολό  τους  είναι  μέλη  της  ΕΕΧ )  και  να  συνεχίσει  την  εξέλιξη  του  ανάμεσα  και  μαζί  με  καλλιτέχνες  που  τους  ενώνουν κοινά ενδιαφέροντα   και  όνειρα.

Σε  ποια  άραγε  σχολή  ή  κλάδο  ο  σπουδαστής  της  Σχολής  Καλών  Τεχνών, της  Αρχιτεκτονικής, της  Παιδαγωγικής  ή  άλλων  σχολών  μαθαίνει  τις  πραχτικές  και  χρήσιμες  συμβουλές   για  την  ουσιαστική  επαγγελματική  συνέχεια  μετά  την  αποφοίτησή  του, άμεσα  και  με  σίγουρα  βήματα.

«Οι  προηγούμενες  γενιές  καλλιτεχνών  παίρναμε  το  πτυχίο  από  την  Ανωτάτη  Σχολή  Καλών  Τεχνών  και  μαζί  τον   φάκελο  με  τις  τελευταίες  εργασίες  μας   ‘’ κάτω  από  την   μασχάλη ‘’  και  γυρίζαμε  από  γκαλερί  σε  γκαλερί  καθώς  προσπαθούσαμε   να  μάθουμε  τους  κώδικες  και  τις  συνήθειες  της  αγοράς.  Ρωτούσαμε  δεξιά  και  αριστερά  που  και  πως  και  οι  απαντήσεις  ήταν  πάντα  με  σφιγμένα  χείλη  γιατί  μας  αντιμετώπιζαν  σαν  αυριανούς  συνάδελφους  ανταγωνιστές  κρατώντας  την  αγορά  όσο  το  δυνατό  πιο  μικρή  και  ελεγχόμενη. Δυσκολία  είχαμε  και   για  την  προμήθεια  υλικών, την  οργάνωση  εργαστηρίου,  την  συμμετοχή  σε  ομαδικές  εκθέσεις. Πολύ  περισσότερο  για  κάποια  ατομική «

 Σήμερα  οι  παράμετροι  είναι  διαφορετικοί. Υπάρχει  λοιπόν  ο  φυσικός  χώρος  και  η  συνέχεια   για  τον  κάθε  δουλευτή, καλόπιστο  και  καλόκαρδο  συνάδελφο.  Όπως  πιστεύουν  και  έχουν  συνειδητοποιήσει  τα  μέλη  της  Ένωσης  Ελλήνων  Χαρακτών, μετά  από  μια  πορεία  είκοσι  περίπου  ετών , υπάρχει  η  δυνατότητα  αλλά  και  η  αναγκαιότητα  να  λειτουργήσουμε  σαν  ένα  σύνολο.  Όλοι  μαζί  προσπαθούμε να  αντιμετωπίσουμε  την  ιδιομορφία  των  προβλημάτων  που   αντιμετωπίζουμε  και υπάρχουν  στον  εικαστικό  χώρο  που  αναλογεί  στην  Χαρακτική  Τέχνη  και  τεχνική,  με  την  απουσία   ενημέρωσης , την  εξατομικευμένη  πορεία , τις  πολλές  ιδιαιτερότητες  που  ο  χώρος  έχει…

Οπωσδήποτε  ο  χώρος  της  Τέχνης  είναι  διαβλητός  καθώς  η  ιδιόμορφη  προσωπικότητα  του  καλλιτέχνη  δεν  θέλει  να  τον  θεωρεί  ‘’επαγγελματία  και  οικονομικά  ανεξάρτητο’’ , ρόλο  που  αναλαμβάνουν  οι  έμποροι  τέχνης, τεχνοκριτικοί, υπεύθυνοι  πολιτιστικών  κλπ. Πρόκειται  για ένα  ολόκληρο  σύστημα  που  αναπτύσσεται  με  γνώμονα  την  τέχνη  φυσικά, αλλά  κυρίως  το  προσωπικό  και  οικονομικό  κέδρος . Πως  αλλιώς  να  καταθέσεις  ότι  υπάρχουν  επιχειρηματίες  ιδιοκτήτες  Αιθουσών  Τέχνης, που  δεν  έχουν  σπουδές, γνώσεις  ή  τεκμηριωμένες  απόψεις, αλλά  έχουν  χρήμα, καλές  δημόσιες  σχέσεις, πολύ  ευφράδεια   και  κυρίως  θάρρος  για  να  μη  πω  θράσος  και  επιθετική  άποψη  για  την  τέχνη. Να  μη  καταθέσω  την  προσωπική  μου  εμπειρία  ή  και  να  ανακαλέσω  στην  μνήμη  σας  τις  δικές  υποψίες – εμπειρίες  για  διευθυντές  πολιτιστικών  κέντρων  ή  ακόμη  και  υπεύθυνους  Δημοτικών  Πινακοθηκών, που  στην  συζήτηση  ή  τις  θέσεις  απαντούν  αόριστα  μεν  αλλά  με  πολύ  πειθώ. Πόσοι  άραγε  από  αυτούς  έχουν  ζήσει  περισσότερες  από  μερικές  ώρες, να  έχουν  πραγματικά  συναναστραφεί  και  να  έχουν  παρακολουθήσει  κάποιες  ημέρες  από  την  ζωή  κάποιων  καλλιτεχνών:

Ειδικά  για  την  Χαρακτική:

α) Πόσοι  θεωρητικοί ή  παράγοντες  των  εικαστικών  γνωρίζουν  όχι  απλά  την  θεωρία  της  Χαρακτικής, αλλά  αρχίζοντας  από  ένα  απλό  σχέδιο  να  ξέρουν  πως  αυτό  το  σχήμα  μπορεί  να  αποδοθεί  σε  ξύλο  ή  χαλκό  ή  άλλο  υλικό. Πως  για  να  γίνει  αυτό  πρωταρχικό   στοιχείο  είναι  ο  τρόπος  σκέψης  και  η  οπτική  άποψη  που  έχει  αναπτύξει  ο  κάθε  δημιουργός.  Και  φυσικά  γνωρίζουν  όλες  τις  ψυχολογικές  παραμέτρους  των  καλλιτεχνών  και  συγκεντρώνουν  βιογραφικά  στοιχεία. Όλα  αυτά  ή  απλά  τα  παραθέτουν  ή  απλά  τα  χρησιμοποιούν  για  προσωπική  τους  προβολή  και  κέρδος.  Μελετητές  και  έμποροι  λοιπόν  δεν  θέλουν  να  κοιτάξουν  μακριά  και  να  συμβάλλουν  στην  πορεία  της  Τέχνης, αλλά  ως  αναντικατάστατοι  μεσάζοντες  κρατούν  το  κοινό  και  τους  καλλιτέχνες  σε  νεφελώδη  κατάσταση.

β) Ιδιώτες  επιχειρηματίες  που  εμπορεύονται   ‘’ τα  πολλαπλά’’  ή  από   δόκιμους θεωρητικούς  ή  κατ΄ επίφαση  ‘’τεχνοκριτικούς’’  αλλά  και  ‘’εισαγόμενες   γκραβούρες ‘’  και  ‘’φωτο  μεταφορές’’  , χρησιμοποιούν  όλη  αυτή  την  υπάρχουσα  κατάσταση  με  μόνη  σκέψη  το  κέρδος  του  εμπορείο.  Υπάρχουν  πολλοί  καλλιτέχνες  κυρίως  ζωγράφοι, αλλά  δυστυχώς  και  χαράκτες  που  δεν  διαθέτουν  το  πλήρες  εργαστήριο με  όλα  τα  θετικά  ή  αρνητικά  στοιχεία  που  αυτό  συνεπάγεται, απευθύνονται  σε  οργανωμένα  εργαστήρια  χαρακτικής  και  το  χειρότερο  καλλιτεχνικά  τυπογραφεία  που  με  καθαρά  μηχανικούς  τρόπους  αναπαραγάγουν  ζωγραφικά  έργα. Και  πουθενά  δεν  βλέπουν  την  διαφορά  από  ένα  αυθεντικά  χαρακτικό. Πως  άραγε  να  την  συνειδητοποιήσουν  όταν  οι  ευρωπαίοι  συνάδελφοι  έχουν  δεχθεί  τον   αμερικάνικο  όρο ‘’PRINTMAKER‘’ και ‘’ MASTER  OF  PRINT’’ που  έχουν  καθιερωθεί, αλλά  δεν  αποδίδουν  ωστόσο  την  πραγματικότητα. Διότι  η  χαρακτική  και  ο  χαράκτης  είναι  ένα  ενιαίο  σύνολο  οπτικής , τρόπου  αντίληψης, σκέψης, υλικών  και  τεχνικής.  Ο  καλλιτέχνης  χαράκτης  έχει  ένα  σύνθετο  τρόπο  σκέψης  που  αναπτύσσει  με  την  συνεχή  και  αμφίδρομη  σχέση  όλων  αυτών  των  παραμέτρωνκαι  είναι  πολύ  πιο  σύνθετη  από  την  χειρονομία  του  καλλιτέχνη  ζωγράφου. Ας  αναλογιστούμε  ένα  τυπογράφο , που  είναι  και  συγγραφέας  και  εικονογράφος.

γ) Ιδιοκτήτες  γκαλερί   δυστυχώς  επανειλημμένως  έχει  αποδειχτεί  πως  ελάχιστα  γνωρίζουν  την  Χαρακτική  και  την  Ιστορία  της. Εύκολα  μπορεί  να  το  καταλάβει  ο  συνομιλητής  καθώς  κυρίως  αναλύουν  την  σύνθεση  της  εικόνας  ή  ιστορικά  στοιχεία, ενώ  αδυνατούν  να  κατανοήσουν  και  τις  πιο  απλές  ειδοποιές τεχνικές διαφορές , καθώς  σπάνια  ή  ποτέ  δεν   έχουν  επισκεφθεί  τον  χώρο  κάποιου  εργαστηρίου ή  έχουν  συναναστραφεί  από  κοντά  κάποιο  χαράκτη. Απλά  διαβάζουν  ή  και  συναναστρέφονται  θεωρητικούς  τέχνης – καλλιτεχνικούς  συμβούλους, οπότε  απλά  επαναλαμβάνουν  όσα  ακούν. Την  όποια  απορία  τους  φροντίζουν  να  κρύβουν  επιμελώς  και  κατά  το  δυνατόν.

Από  την  άλλη  πλευρά  όλοι  εμείς διστάζουμε  να  αρθρογραφήσουμε  και  να  μιλήσουμε  για  την  τέχνη  μας  ή  ακόμη  και  να  υψώσουμε  την  φωνή  σε  όλους  αυτούς  που  χωρίς  ουσιαστικά  να  γνωρίζουν  να  δηλώνουν «ειδικοί».

Η  δική  μας  σιωπή  δεν  είναι  πράξη  διακριτικότητας  ή  ευγένειας. Απλά  τους  αφήνουνε  να  μιλούν  για  εμάς  χωρίς  εμάς. Τους  επιτρέπουμε  να  απλωθούν  με  αυθάδεια  και  θράσος.

Θελήσαμε   να  πλαισιωθούμε  από  νέα  μέλη  και  να  τους  μεταλαμπαδεύσουμε  την  αγάπη  , τους  κώδικες  και  τις  αξίες  της  Χαρακτικής  που  κουβαλάμε  από  τους  παλαιότερους,  τιμώντας  την   συνολική  προσπάθεια  όλων  των  χαρακτών, όσων  με  επιμέλεια  αλλά  και  ανήσυχο  πνεύμα  άντεξαν  στην  πορεία. Και  αυτό  για  να γίνει  σωστά  θα  πρέπει  να  υπερβούμε  τις  συνηθισμένες  μεταξύ  καλλιτεχνών    προσωπικές  αντιπαραθέσεις  και  ανασφάλειες, καθώς  μια  τέτοια  θέση  ήδη  έχει  καταγραφεί  στο  παρελθόν ,  στη  συνείδηση  του  κοινού  και φυσικά  δεν  είχε  θετικό  αποτέλεσμα.  Σήμερα  λοιπόν  αξίζει  και  προσφέρεται  να  δοκιμάσουμε  το  μοντέλο  της  συνεργασίας  και  συναδέλφωσης, της  Ένωσης,  καθώς  το  φιλότεχνο κοινό  περιμένει   και  έχουν  διαμορφωθεί  οι  κατάλληλες   συνθήκες.

Έχει  πολλά  ακόμη  να  μάθει  και  να  μαθαίνει  ο  νέος  χαράκτης  ώστε  αφενός  να  βοηθηθεί  και  να  μη  ταλαιπωρηθεί  στην  πορεία, αφετέρου  να  διαμορφωθεί  και  να  διατηρηθεί  ένα  αξιοπρεπές  επίπεδο  παρουσίας  προς  τους  ενδιαφερόμενους  φιλότεχνους  και  τεχνοκριτικούς, ένα  επίπεδο  που  οφείλουμε  να  διαφυλάσσουμε.

 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ  ΜΗΤΡΑ – ΧΑΡΤΙΟΥ

Η  σχεδίαση  είναι  μια  αυθόρμητη  χειρονομία  έκφρασης  επάνω  σε  μια  επιφάνεια.

Αν  δεχθούμε  λοιπόν  αυτή  την  αμεσότητα, εύκολα  θα  οδηγηθούμε  σε  μια  άναρχη  ή  αυθόρμητη  οργάνωση  σχημάτων. Πιθανόν  να  ακολουθήσει  και  μια  μικρή  σειρά  σταδίων  επανασχεδίασης  και  βελτιώσεων. Εάν  αυτές  τις  χειρονομίες  τις  κάνουμε  σε  διαφορετικές  στιγμές, σε  διάφορες  επιφάνειες  και σχήματα, θα  έχουμε  μια  σειρά  από  έργα  που  δύσκολα  θα  μπορέσουμε  να  παρουσιάσουμε  σε  μια  έκθεση.

Μετά  από  χρόνια  και  την  συναναστροφή  μου  με  καταξιωμένους  καλλιτέχνες  κατάλαβα  ότι  υπάρχει  η  ανάγκη  να  προσαρμόσουμε  την  δουλειά  μας  σε  τρία –τέσσερα  μεγέθη. Υπάρχουν  αρκετά  θετικά  στοιχεία  σε  αυτό:

*  Η  οπτική  μας  αντίληψη  προσαρμόζεται πιο  οικεία  στα  συγκεκριμένα μεγέθη. Μέσα  στο  μυαλό  μας  δημιουργείται  ‘’χώρος  οικείος’’, που  τοποθετούμε  τα σχήματά  μας   και  ισορροπούν   στις  τέσσερις  γωνίες .

*   Έχουμε  ευκολία  στην  προμήθεια, αποθήκευση  και  μεταφορά  των  έργων  μας, άρα  και  γενικότερα  οικονομία

*   Είναι  λογικό  ότι  κάθε  σχέδιο  δεν  μπορεί  να  αποδοθεί  με  οποιοδήποτε  υλικό αλλά  πρέπει  να  ‘’μεταφραστεί  ανάλογα  προς  αυτό’’ , την  υφή  και τις  τεχνικές  που  αυτό  επιβάλλει.

Η  επιλογή  των  διαστάσεων  της   χαρακτικής  μήτρας  που  θα  χρησιμοποιήσει          ο  δημιουργός , καλό  είναι  να  λάβει  υπόψη  του  τις  διαστάσεις  του  χαρτιού  που  μπορεί  να  προμηθευτεί   από  την  ελληνική  αγορά, ώστε  να  μην  υπάρχει  μεγάλη  απώλεια  χαρτιού. Είναι  σπουδαστική  συνήθεια  και  δείχνει  ερασιτεχνισμό  να  σχεδιάζουμε   σε  οποιοδήποτε  χαρτί  και  να  χρησιμοποιούμε  για  χαρακτική  μήτρα  το  οποιοδήποτε  υλικό περισσεύει  από  κάποια  άλλη  μήτρα.

Συνήθως  οι  διαστάσεις  είναι :

του  χαρτιού   είναι  70  Χ  100εκ.   της μήτρας  θα  πρέπει  να   60 Χ 90 εκ. περίπου,

70  Χ   50εκ              >>                >>            45 Χ 60 εκ.      >>

35  Χ   50εκ.             >>                >>            45 Χ 30 εκ.      >>

ή   υποδιαιρώντας  το  χαρτί   σε  περισσότερα  κομμάτια, βρίσκουμε  τις  διαστάσεις  που  αναλογούν  και  σιγά – σιγά  με  την  πρόοδό  μας  διαμορφώνουμε  ένα  σύνολο  από  έργα  με  ίδιες  διαστάσεις, σε  τρεις – τέσσερις  ενότητες.

Πέρα  από  το  κέρδος  που  έχουμε  σε  υλικά  και  έξοδα, σημαντικό  στοιχείο  είναι  και  η  ομοιόμορφη  παρουσία  των  έργων  σε  μια  ατομική  ή  ομαδική  έκθεση,  καθώς    το  στήσιμό  της  και  το  κρέμασμα  των  έργων.

Ιδιαίτερη   κατηγορία  αποτελούν  πλέον  τα  μικροχαρακτικά   10 Χ10 εκ  περίπου  αλλά  και  τα  ex-libris, για  τα  οποία  ενδιαφέρεται  ένα  ειδικό  τμήμα  συλλεκτών.

Άλλη  κατηγορία  θα  θεωρήσουμε  και  τα  Συλλεχτικά  Βιβλία  ή Λευκώματα  με  αυθεντικά  χαρακτικά  έργα  τυπωμένα  σε  περιορισμένο  αριθμό  μέχρι  99 αντίτυπα.

Καλό θα  είναι  από  τα  πρώτα  μας  έργα  να  καθιερώσουμε  τρία – τέσσερα  μεγέθη μήτρας, που  αφενός  θα  μας  εξοικειώσει  με  τον  χώρο  της  σχεδιαστικής  μας  επιφάνειας, αφετέρου  σε  κάθε  έκθεσή  μας  δίνει  την  δυνατότητα  της  ομοιόμορφης  παρουσίας. Ακόμη  και  η  μεταφορά  των  έργων  ή  συνεργασία  μας  με  τον  κορνιζά  μας  είναι  δυό  δευτερεύουσες  αλλά  όχι  αμελητέες  αιτίες  για  να  αποφασίσουμε  μια  ομοιομορφία  στα  έργα  μας. Από  κάθε  άποψη  η  τάξη  και  οικονομία  έχει  σημασία  για  το  εργαστήριο  του  χαράκτη.

ΓΕΝΙΚΗ  ΑΡΙΘΜΗΣΗ  ΑΡΧΕΙΟΥ.

Αν  και  κανείς  στη  Σχολή  δεν   μου  είπε  κάτι  τέτοιο  ένιωσα  την  ανάγκη  να  κρατάω  ένα  αρχείο  με  όλους  όσους  αγόρασαν   κάποιο  έργο  μου,  ήδη  από  τα  φοιτητικά  μου  χρόνια, κάνοντας  την  απλή  σκέψη  ότι  αργότερα  σε  μελλοντική  ατομική  έκθεση  να  έστελνα  προσκλήσεις. Αργότερα  αποδείχθηκε  πως  οι  περισσότεροι  συνάδελφοι  και  οι  παλαιότεροι,  είχαν  κάποιο  αντίστοιχο  και  όμως  κανείς  δεν  μας  είχε  συμβουλεύσει  στα  σπουδαστικά  μας  χρόνια.

Πρόκειται  για  ένα  γενικό  αριθμό  που  δίνουμε  σε  κάθε  έργο  μας  αμέσως  με  την  ολοκλήρωση  του  πρώτου  τελικού  αντιτύπου, ανεξάρτητα  εάν  του  δώσουμε  κάποιο  τίτλο  ή  όχι. Για  παράδειγμα  ‘’….τίτλος…’’ ( αα …..).

(  Η  εκλεκτή  συνάδελφος  και  φίλη  κυρία  Άρια  Κομιανού  δεν  γράφει  ποτέ  τίτλο  κάτω  από  το  αντίτυπο, αλλά  μόνο  την  λέξη  ‘’ Σύνθεση  Νο ….’’ ).

Σας  προτείνω  να  αγοράσετε   ντοσιέ  με   πλαστικά  φύλλα – κόλλες  αναφοράς, όπου  στην  πρώτη  σελίδα  να  δημιουργείτε  μια  φόρμα  με  όλα  τα  στοιχεία  του  έργου : τον  ΤΙΤΛΟ, τον  ΑΡΙΘΜΟ  ΑΡΧΕΙΟΥ, ΥΛΙΚΟ, ΧΡΟΝΟ, ΜΕΓΙΣΤΟ  ΑΡΙΘΜΟ  ΑΝΤΙΤΥΠΩΝ, καθώς  και  τις  διαστάσεις  του  ΠΑΣΠΑΡΤΟΥ.

Από  την  δεύτερη  σελίδα  και  την  1^η   γραμμή  τον  αριθμό  1,  το  όνομα  και  διεύθυνση  του  αγοραστή.

Ένα  αντίγραφο  της  κατάστασης  αυτής  καλό θα  είναι  υπάρχει  μέσα  στο  συρτάρι  ή  τον  φάκελο  που  φυλάμε  τα  αντίτυπα.

Φυσικά  με  τους  υπολογιστές  το  αρχείο  μας  μπορεί  να  έχει  και  την  ηλεκτρονική  μορφή, ή  ακόμη  και  φωτογραφία  του  έργου.

ΤΑ  ΕΡΓΑΛΕΙΑ  –  Η  ΟΡΓΑΝΩΣΗ   και  ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ   ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ

Η  υποδειγματική τάξη  με  μορφή  ιατρείου  είναι  σημαντικό  στοιχείο  για  το  εργαστήριο  του  χαράκτη, την  λειτουργία  και  την  αξιοπρεπή  εικόνα.

Παράλληλα  με  την  καθαριότητα  και  την  καλή  κατάσταση  των  εργαλείων  και  των  υλικών ,   είναι   προϋπόθεση  για  ένα  ιδανικό   αποτέλεσμα.  Δεν  πρέπει  να  θεωρηθεί  εξηζητημένο , αλλά  αποτέλεσμα  εμπειρίας  κι  επαγγελματικής  συνείδησης.

ΤΟ   ‘’ ΤΙΡΑΖ’’

Υπάρχει   το  ερώτημα  ‘’ στα  πόσα  αντίτυπα  να  τυπώσω, ‘’

Η  πρωταρχική  έννοια  της  Χαρακτικής Τέχνης ήταν  αυτή  η  ίδια  η πολλαπλότητα, ώστε  να  μπορούν  να  αποκτήσουν  ένα  αυθεντικό  έργο  τέχνης  περισσότερα  άτομα. Ιστορικά  καταγράφονται  χαρακτικά  που  τυπώθηκαν  εκατοντάδες  φορές, ενώ διάσημοι   καλλιτέχνες  Χαράκτες  συνήθως  έφθαναν  τον  αριθμό  195, 125,…  99.

Είναι  αριθμοί  που  αφενός  επιτρέπει  το  υλικό, αφετέρου  δίνει στον  δημιουργό  την  δυνατότητα  να  απευθύνεται  σε  περισσότερους  φιλότεχνους  και  το  έργο  να  είναι  προσιτό  σε  αυτούς.

Υπάρχει  όμως  και  μια  κατηγορία   καλλιτεχνών  και  συλλεκτών  που  προτιμούν  το  χαρακτικό  έργο  να  έχει  τυπωθεί  σε  λίγα  μόνο  αντίτυπα, πχ  20 ή 30.

Καλό  λοιπόν  είναι  να  υπάρχουν  δυό  ομάδες  από  έργα  που  ο  ίδιος  ο  δημιουργός  θα  αποφασίσει  πια  θα  τυπώσει  σε  μεγάλο  και  πια  σε  μικρό  αριθμό.

‘’ΑΛΗΘΕΙΕΣ   ΚΑΙ  ΨΕΜΑΤΑ’’

Σήμερα  περισσότερο  από  άλλοτε  οι  φιλότεχνοι  και  πολλοί  από  τους  νεώτερους  συλλέχτες  ζητούν  από  τα  μέλη  της  ΕΕΧ  και  το  Διοικητικό  Συμβούλιο  να  απαντήσουν   το  ερώτημα   και  να  καθορίσουν :

‘’τι  είναι  αυθεντικό  χαρακτικό  έργο’’,   την  διαφορά  από  τα  εμπορικά  ‘’πολλαπλά ‘’,   την  διαφορά  από  τις  ‘’μονοτυπίες ‘’ ( monoprint ).

ΜΟΝΟΤΥΠΙΑ  ( ‘’MONOPRINT’’ )

Πρόκειται  ξεκάθαρα  για  ένα  παιγνίδι,  για  μια  και  μόνο  φορά  που  δεν  επαναλαμβάνεται  δεύτερη  φορά,  με  κάποια  από  τις  τεχνικές  της  χαρακτικής  και τις  ‘’ ματιέρες ‘’  που  αποκλειστικά  παράγονται  από  αυτές  και  συνεπώς  των  διαφόρων  οπτικών  αποτελεσμάτων  που  προκύπτουν  από  αυτές.

Είναι  καθοριστικός  και  σε  όλους  κατανοητός  ο  αρχικός  λόγος  ,που  κάνει  το  χαρακτικό  έργο – αντίτυπο  να  διαφοροποιείται  και  αισθητικά  να  ξεχωρίζει  από  το  ανάλογο  ζωγραφικό  με  νερόχρωμα  ή  λάδι.  Και  αυτός  είναι η  ίδια  ‘’χειρονομία   της  χάραξης ‘’  επάνω  σε  κάποιο  υλικό , αιχμηρό  αντικείμενο, οξύ , ρετσίνη κλπ.

Καθώς  κάθε  τέχνη και  τεχνική  έχει  διαμορφώσει  με  την  πορεία  της  κώδικες  και  κανόνες, έτσι  και  η  Χαρακτική  Τέχνη  έχει  τους  δικούς  της. Αυτό  φυσικά  δεν  αποκλείει   εξαιρέσεις  και  ανατροπές  που  όμως  έχουν  την  εξήγηση  τους, χωρίς  όμως  να  ανατρέπουν  τα  αρχικά  στοιχεία.

Κάθε  χαρακτικό  έργο  είναι  ένα  ‘’ βήμα  επόμενο’’  από  το  εικαστικό  αρχικό  έργο, την  ιδέα  και  αφετηρία  του. Και  αυτό  γιατί  κατά  την  μεταφορά  στην  πλάκα  που  θα  χρησιμοποιηθεί  σαν  ‘’μήτρα’’  χρειάζεται  σκέψη  και  μετάφραση  ανάλογα  με  το  είδος  χάραξης  που  θα  επιλέξει.

Και  φυσικά   άμεση –  σημαντική   διαφορά   είναι  το  ίδιο  το  αντίτυπο  και  η  επανάληψη  σε  περισσότερα  από  ένα  αντίτυπα. Όταν  κάτι  τέτοιο  δεν  συμβαίνει  τότε  δεν  μιλάμε  για  αυθεντικό χαρακτικό  αντίτυπο, αλλά  ‘’παιγνίδι  χαρακτικό’’

Ας  σταματήσουν  λοιπόν  να  υποστηρίζουν  ότι  είναι  χαράκτες  και  ότι «δημιουργώ  χαρακτικό  μονοτυπία»  για  οποιονδήποτε  λόγο. Οι  κανόνες  δεν  είναι  αυτοί  και  τίθεται  το  βασικό  ερώτημα : «μπορείς  να  τυπώσεις  έστω  ένα  μικρό  αριθμό  αντιτύπων  ίδιων  – πανομοιότυπων  με  μικρή  απόκλιση  στο  τελικό  έργο, Εάν  η  απάντηση  είναι  θετική , τότε  γιατί  σταματάς  και  καταργείς  την  άλλη  έννοια  της  πολλαπλότητας, αυτής  της  εκλαϊκευμένης  τέχνης  με  αποδέκτες  το  ευρύ  κοινό».

ΤΑ  ΠΟΛΛΑΠΛΑ.

Οπωσδήποτε  η  έννοια  της  χάραξης  έχει  προσελκύσει  το  ενδιαφέρον  πολλών  εικαστικών  – ανήσυχων   ζωγράφων  για  δύο  κυρίως  λόγους:

α.  σαν  ματιέρα  που  καμιά  άλλη  ‘’γραφή’’  δεν  μπορεί  να  αποδώσει  και  την  εντάσσουν  μέσα  στο  γενικό  σύνολο  του έργου, δηλαδή  χρησιμοποιούν  την  χάραξη  σαν  μέσον έκφρασης και  εκεί  σταματάνε…Χαράζουν  και  τυπώνουν  μόνο  μια  φορά.

β.  χρησιμοποιούν   κυρίως  ή  αποκλειστικά  την  λιθογραφία, τεχνική  που  βασίζεται  σε   απλή  σχεδίαση  με  λιπαρά  μολύβια  επάνω  σε  επιφάνεια  ειδικού  προεργα-σμένου  τσίγκου , σε   καλλιτεχνικά  τυπογραφία  και  με  την  βοήθεια  τυπογράφων, που  εκείνοι  αναλαμβάνουν  τα  στάδια  της  οξείδωσης  και  εκτύπωσης, υπογράφουν  και  αυτοαποκαλούνται  και  …χαράκτες  ή  ότι  ασχολούνται  με  την  χαρακτική.

Στην  περίπτωση  αυτή  πρέπει  να  υπογράφει  και  αναφέρεται  και  το  όνομα  του  τεχνίτη –εκτυπωτή, κάτι  που  ούτως  ή  αλλιώς  γινόταν  ήδη  από  την  εποχή  της  καλλιτεχνικής  τυπογραφίας, όπου  πολλές  φορές  άλλοι  σχεδίαζαν  σε  αρχικό  στάδιο  και  άλλοι  χάραζαν. Τότε   την  εποχή  που  δεν  είχε  ακόμη  ανακαλυφθεί  η  λιθογραφία  και  ο  ζωγράφος  έπρεπε  να  διαλέξει  την απόδοση  του  έργου  του  ανάμεσα  στην  τεχνική  της  ξυλογραφίας  ή  της  χαλκογραφίας,  οπότε   έπρεπε  να  απευθυνθεί  υποχρεωτικά  σε  ειδικό  τεχνίτη  ‘’ μεταφραστή’’.  Είναι  ευνόητο  ότι  υπήρχαν  περιπτώσεις  τεχνιτών  με  μειωμένη  αισθητική – καλλιτεχνική  σκέψη  , που  απλώς  προσπαθούσαν  να  ‘’μεταφράσουν   στεγνά ‘’ το  αρχικό  σχέδιο, με  ανάλογο  μειωμένο  αισθητικό αποτέλεσμα.

Ας  αναλογιστεί  λοιπόν  ο  καθένας  την  διαφορά  από  τον  καλλιτέχνη  χαράκτη, που  ο  ίδιος  θα  προετοιμάσει  τον  λίθο  ή  τον  τσίγκο  ο  ίδιος, ο  ίδιος  θα  αναλάβει  την  ευθύνη  και  το  ρίσκο  της  οξείδωσης  και  ο  ίδιος  θα  κρίνει  τον  αριθμό  και  την  ποιότητα  των  χρωμάτων. Ας  κατανοήσουν  όλοι  λοιπόν  ότι  δεν  μιλάμε  για  την  αισθητική  άποψη   και  εικαστική  έκφραση που  διακρίνει  κάθε  εικαστικό  και  την  αποδοχή  του  από  το  κοινό. Μιλάμε  για  το  ότι  σε  πόσο  ποσοστό  λειτουργεί  σαν  χαράκτης  και  ουσιαστικά  την  ιδιοποιό  διαφορά ,   ανάλογη  ίσως  με  αυτή  ανάμεσα  σε  δύο  μουσικούς  διαφορετικής  σχολής, ή  δύο  ιατρού  με  διαφορετικές  ειδικότητες  και  εξειδικευμένες   γνώσεις  ιατρικής  κλπ.

Ο  Κώστας  Γραμματόπουλος  σε  σημειώσεις  του ( ‘’Σύντομη  περιγραφή  της  Χαρακτικής  ‘’  / για  το  προκαταρκτικό  εργαστήρι  της  ΑΣΚΤ  / 1967 )  έγραφε  ότι:

‘’ … στην  χαρακτική  τέχνη  η  χαραγμένη  πλάκα  δεν  είναι  ο  τελικός  σκοπός  της  εργασίας…δεν  μας  ενδιαφέρει  η  εμφάνισή  της. Εκείνο  που  έχει  σημασία  είναι  το  αποτύπωμα  των  χαραγμάτων  που  αφήνει  στο  χαρτί. Αυτό  χρησιμοποιείται  και  αυτό  είναι  το  έργο  τέχνης…. Χαράκτης  που  κάνει  όλη  την  εργασία  από  την  χάραξη  έως  την  εκτύπωση  ονομάζεται  χαράκτης.’’